صاحب امتیاز: انجمن علمی تحقیق و تصحیح نسخه های خطی ایران - ناشر: انتشارات تراث اسلامی دارالتراث

انواع مقالات

مقالۀ پژوهشی  Original Research
این مقالات برگرفته از پژوهش و تحقیقی است که خو د  نویسنده انجام داده است .در این نوع مقالات ضرورتاً یافتۀ جدیدی در زمینۀ موضوع مدّ نظر وجود دارد و محقق، یافته های اصیل خود را دربارۀ آن موضوع بیان می‌کند. مقالۀ پژوهشی درحقیقت، گزارش پژوهش جدیدی است که قبلاً انجام نشده است. این نوع مقالات در میان محققان و پژوهشگران، متداول است و به دلیل نو بودن محتوای آن، امکان بیشتری برای انتشار دارد. این مقالات، بیشینه در 8000 کلمه تنظیم می‌شود.
 
مقالۀ مروری  Review Article
در این مقالات، پژوهشهای اخیر در یک حوزۀ تحقیقی برای فهم و درک بهتر افراد و تجمیع یک موضوع به‌گونهای خلاصه سازماندهی و بیان می‌شود. در واقع، مقالۀ مروری، پیشینۀ علمی یک موضوع را واکاوی می‌کند و به بررسی مقالاتی می‌پردازد که در آن زمینه منتشر شده است. برای مثال، اگر لازم باشد دورنمای کلی یک حوزۀ علمی را در چند سال اخیر، بررسی و شناختی کلّی از آن پیدا کنیم، نگارش یک مقالۀ مروری توصیه می‌شود. بنابراین، این نوع مقالات می‌تواند اطّلاعات غنی و درخوری به پژوهشگر و خوانندگان علاقمند بدهد. هدف از نگارش این مقالات، سازماندهی و تلخیص کامل پژوهشهای انجام شده در یک موضوع علمی است. در مقالۀ مروری، دانش زمینه‌ای لازم در یک موضوع، فرض لازم تلقی می‌شود و درعوض، بیشتر به طبقه‌بندی تحقیقات انجام‌شده در آن موضوع و طرح دورنمای آن در آینده و ارزیابی راهکارها و روشهای موجود توجه می‌شود. مقالات مروری، اغلب انتقادی است و باید تفسیرهای نظری و نوظهوری ارائه دهد. در این مقالات، به ندرت، یافتۀ تجربی و جدیدی گزارش می‌شود.

مقالۀ کوتاه  Short Report or Paper
در این مقالات، گزارشهای مختصری از دادههای تحقیقات اصیل منتشر میشود که برای بسیاری از محققان جذاب است و انگیزهای برای تحقیقات دیگر در آن زمینه فراهم میکند. با توجه به اینکه این مقالات کوتاه هستند، برای محققانی که محدودیت زمان دارند، بسیار مفید است (برای مثال افرادی که در زمینه های رقابتی پژوهش می کنند یا زمینه هایی که به سرعت تغییر می کند.) این قالب، اغلب محدودیت اندازه دارد؛ بنابراین برخی از جزئیات تجربی در آن منتشر نمی شود تا زمانی که نویسندگان، یک مقالۀ اصیل بنویسند. این مقالات نهایتاً در 3000 کلمه تنظیم می شود و چکیده نیز نباید بیش از 150 کلمه باشد.
 
مطالعۀ موردی  Case study
مطالعه یا گزارش موردی، کاربردهای فراوان و متنوّعی دارد. قالب این مقالات برای مستندسازی، به اشتراک‌گذاشتن، بحث و گفتگو دربارۀ یک مورد خاصّ و اغلب زیر سؤال بردنِ جزئیاتِ مربوط به یک موردِ خاص، انتخاب می‌شود. این مقالات، نمونۀ خاصی از یک پدیدۀ نادر را گزارش می‌دهد. هدف از مطالعات موردی، آن است که محققان دیگر را از احتمال وقوع آن پدیدۀ خاص آگاه کند. با توجّه به اینکه در این دسته از مطالعات، معمولاً یک مورد یا موارد محدودی توصیف می‌شود، معمولاً به شیوۀ مطالعات علمی دیگر، در تجزیه و تحلیل داده‌ها سختگیری نمی‌شود؛ به طوری که حتی بسیاری از مطالعات موردی، نتیجه‌گیری نمی‌کنند. در مقابل، این مطالعات، گزارش حقایقی است که فقط شواهد واقعی را مستند می‌کند و این امکان را در اختیار خواننده قرار می‌دهد که خود به تجزیه و تحلیل انتقادی بپردازد و نتیجه‌گیری کند. مطالعات موردی، گاهی ابزاری آموزشی تلقی می‌شود و به فراگیران این امکان را می‌دهد که حقایق را مرور کنند، انتقادی بیندیشند و فرضیه‌ها و نتیجه‌گیری‌ها را براساس دانش و تجربیّات خود بسازند؛ گاهی نیز این مقالات، راهنمای مطالعه فراگیران برای درگیرکردن آنان در فعالیتهای بحث و گفتگو است.
در مطالعات موردی باید به این چهار محور توجه شود:
1ـ چه چیزی باید منتشر شود؟
2ـ چه مواردی باید در مطالعۀ موردی مستند گنجانده شود؟
3ـ چه زمانی باید مطالعه موردی منتشر شود؟
4ـ چهارچوب و قالب مطالعۀ موردی چیست؟
مجلات علمی از مطالعات موردی نوآورانه در زمینه‌های زیر استقبال می‌کنند:
مطالعات موردی آموزشی که با گزارش یک شاهد یا پدیدۀ نادر پرسشی برای فراگیر مطرح می‌کند؛ این دسته از مطالعات، زمینه‌ای برای تحقیقات پژوهشی اصیل و گسترده و نتیجه‌گیری انتقادی فراهم می‌کند.
مطالعات موردی که در آن ضمن انتشار جزئیات یک شاهد یا پدیدۀ نادر و بررسی و تحلیل داده‌ها، نتیجه‌گیری مشخصی از سوی نویسنده در مقاله ارائه می‌شود. 
مقالات حاوی مطالعات موردی باید حداکثر در 2500 کلمه تنظیم شود و تعداد کلمات چکیده نیز نباید از 150 کلمه بیشتر باشد.
 
مقالۀ روش‌شناسی  Methodology
در مقالات روش شناختی، رویکردهای جدید، تغییرات در روشهای موجود یا بحث رویکردهای کمی و تحلیلی داده‌ها در جامعۀ پژوهشی ارائه می‌شود. خوانندگان این مقالات، می‌توانند روشهای پیشنهادی را با روشهای موجود، مقایسه کنند و  روشهای پیشنهادی را اجرا کنند. یک مقالۀ روش‌شناختی این ویژگیها را دارد:
نمای کلی از طبقه یا نوعِ روشِ پیشنهادی ارائه می‌کند؛
مؤلفه‌های اصلیِ روشهایِ پیشنهادی را عرضه می‌کند؛
وسعتِ کاربردِ روشِ پیشنهادی را مشخص می‌کند؛
برای روشهای آماری، خلاصه‌ای از برخی ویژگیهای ضروری در بر دارد.
 
مقالۀ مفهومی   Conceptual Paper
مقالات مفهومی، داده‌های اصلی را ارائه نمی‌دهد؛ بلکه یک مفهوم بنیادی را عرضه می‌کند. این مقالات، اطلاعات بدست‌آمده دربارۀ یک موضوع خاص را ترکیب می‌کند و نتیجه را در زمینه‌ای نو مطرح می‌کند تا سکّوی پرشی برای تحقیقات جدید شود و شکاف اطّلاعات را پر کند. مقالات مفهومی نباید وضعیت موجود را دنبال کنند؛ آنها باید نشان دهند چگونه فراتر از هنجار فعلی حرکت کرده‌اند و دانش را افزایش داده‌اند.
 
مقالۀ کاربردی   Apply Article
این نوع مقالات، راهکارهای کاربردی را برای حل مسائل و مشکلات به نهادها و سازمانهای مختلف پیشنهاد می‌کنند. در واقع از طریق مقالات کاربردی، دانش تولید شده توسط محقّقان به مرحلۀ کاربرد و حلّ مسأله وارد می‌شود. بر این اساس، این نوع مقالات بر گستره و عمق نفوذ و عمل دانش می افزایند و آن را از حلقه‌های تخصصی علمی به میان نهادها و بخشهای دیگر جامعه انتقال می‌دهند.
هدف این نوع پژوهشها می تواند چنین باشد:
 پر کردن شکاف موجود بین مسائل نظری و عملی از طریق:
نوآوری: مقاله راه حلهای جدیدی برای مشکلات جدید ارائه می دهد.
بهبود: مقاله راه حلهای جدیدی برای مشکلات شناخته شده ارائه می دهد.
برونیابی: مقاله راه حلهای شناخته شده برای مشکلات جدید را گسترش می دهد.
این نوع مقالات، با نامهای دیگری از جمله مقالات فنی، مقالات تکونولوژیکال و مقالات تکنیکال نیز شناخته می شوند.
بر اساس آنچه گفته شد می‌توان نتیجه گرفت مقالات کاربردی از مشاهدۀ یک مسئلۀ علمی آغاز می‌شود و طبیعتاً با اتخاذ روش تحقیقی مناسب، دانش نظری را برای حل آن مسئله به کار می‌گیرد.
 
مقالۀ نقطه نظر    Perspective/ Opinion / View Point
مقالۀ نقطه نظر، به بررسی علمی مفاهیم بنیادی یا ایده‌های درخورِ توجه در زمینۀ یک موضوع می‌پردازد. در این مقالات، معمولاً دیدگاهی شخصی عرضه و مفاهیم یک حوزۀ مشخص، نقد می‌شود. در مقالۀ نقطه‌نظر، ممکن است یک موضوعِ واحد یا چند موضوع  مرتبط، بررسی و دیدگاه نویسنده دربارۀ تفسیر، تحلیل یا روشهای استفاده شده در یک مطالعۀ خاص، ارائه شود. این مقالات به نویسنده این امکان را می دهد تا دربارۀ مزایا و معایب یک نظریه یا فرضیه، دیدگاه خود را مطرح کند و البتّه این دیدگاهها باید از نوع انتقاد سازنده بوده و با شواهد لازم، مستند شود. با توجه به اینکه این مقالات، معمولاً کوتاه هستند، حداکثر کلمات درنظرگرفته شده برای این نوع مقالات، 2500 کلمه است.